چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: ایجاد اشتغال پایدار در بخش کشاورزی از چالشهای مهم اقتصادی و اجتماعی می‌باشد. با توجه به وابستگی بسیار زیاد بخش کشاورزی به شرایط آب و هوایی، بررسی اثر تغییر اقلیم بر اقتصاد این بخش و توسعه اشتغال روستایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. در همین راستا این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر اقتصاد تولید مرکبات در استان مازندران بهکمک رهیافت ریکاردین انجام شد.
مواد و روش‌ها: متغیرهای اقلیمی مورد مطالعه در این پژوهش شامل داده‌های دما و بارش سالانه استان مازندران در سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۶ بودند که این اطلاعات از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. مناطق مورد مطالعه هفت ایستگاه هواشناسی شامل آمل، بابلسر، قراخیل، نوشهر، رامسر، ساری و سیاه‌بیشه بودند. دو محصول پرتقال و نارنگی با بیشترین سطح زیر کشت، به‌عنوان مهمترین محصولات مرکبات در نظر گرفته شدند. متغیر اقلیمی دمای کمینه، دمای بیشینه و بارش ماهانه با دوره پایه ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ (۱۳۹۶-۱۳۷۹) برای دوره‌های ۲۰۵۰ و ۲۰۸۰ و سه سناریو خوشبینانه (RCP۲,۶)، متوسط (RCP۴,۵) و بدبینانه (RCP۸,۵) ریزمقیاس نمایی شدند.
یافتهها: در تولید پرتقال، تغییرات دما و بارش میانگین سالانه در سه سناریو در سال ۲۰۵۰ بهترتیب سبب افزایش ۱۳/۴، ۱۴/۵ و ۲۵/۲ درصدی و در سال ۲۰۸۰ بهترتیب سبب افزایش ۱۴/۳، ۲۷/۸ و ۲۹/۱ درصدی درآمد خالص در مقایسه با میانگین درآمد خالص در دوره پایه شد. در تولید نارنگی نیز، مقدار درآمد خالص کشاورزان در این سه سناریو در سال ۲۰۵۰ بهترتیب ۵/۲، ۶/۷ و ۱۷/۷ درصد و در سال ۲۰۸۰ بهترتیب ۶/۲، ۱۵/۰ و ۲۹/۲ درصد افزایش داشت.
نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج حاصل از بررسی اثر تغییر اقلیم در سال‌های ۲۰۵۰ و ۲۰۸۰ نشان داد، اثر تغییر متغیرهای اقلیمی بر درآمد خالص هر دو محصول مثبت بود. در نتیجه، نتایج تغییر اقلیم نشان دهنده افزایش درآمد خالص حاصل از تولید مرکبات و در راستای آن ایجاد یک روند مثبت در توسعه اشتغال‌زایی تولید مرکبات طی سال‌های ۲۰۵۰ و ۲۰۸۰ می‌باشد.
