جستجو در مقالات منتشر شده


۱ نتیجه برای بستان
بررسی راهکارهای عملیاتی برای ارتقای اقتصادی جوامع روستایی حاشیه جنگل هیرکانی
حمید امیرنژاد، ساره حسینی، سید محسن حسینی، مریم اسدپور کردی، مهسا تسلیمی، یداله بستان،
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۴۰۳ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: جنگل‌‌ها به‌‌عنوان یک منبع تجدیدشونده از ارکان اصلی توسعه پایدار در هر کشور به‌‌شمار می‌‌روند که با تولید کالاها و خدمات به‌‌صورت مستقیم و غیرمستقیم نقش مهمی در توسعه‌‌ی اقتصادی و اجتماعی مناطق دارند و به‌‌شکل یک ترکیب حیاتی در تأمین رفاه جوامع روستایی حاشیه جنگل و توسعه‌‌یافتگی روستاها نقش دارند. محصولات غیرچوبی جنگل در دهه‌‌های اخیر به‌‌عنوان یکی از مؤلفه‌‌های مهم در کاهش فقر جوامع محلی و روستایی شناخته شده است. لذا نیاز به درک عمیق‌‌تر معیشت روستایی و پیچیدگی آن برای اطمینان از توسعه روستایی از جمله عواملی است که انگیزه برای مطالعه در زمینه نقش و اهمیت محصولات منابع جنگلی در اقتصاد روستایی را بیشتر می‌‌کند. لذا در عصر حاضر کارآفرینی فرصت‌های جدیدی را برای افراد مستعد و علاقمند به محصولات غیرچوبی جنگل ایجاد کرده تا درآمدشان را بهبود بخشیده، دارایی و سرمایه خود را افزایش داده و استاندارد زندگی در جوامع روستایی را در اقتصادی جدید در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط رشد دهند. توسعه کارآفرینی در نقاط روستایی یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های توسعه روستایی است که می‌تواند در رشد و توسعه پایدار روستاها نیز نقش به‎سزایی داشته باشد. توسعه کارآفرینی روستایی با محصولات غیرچوبی جنگل پتانسیلی برای کمک به تنوع‌‌بخشی به منابع درآمد و اشتغال روستایی است که فرصت‌های مناسبی را برای کاهش مخاطرات معیشتی و ماندگاری در مناطق روستایی فراهم می‌کند. لذا برای شناخت بهتر مزایای اقتصاد جنگل، مطالعاتی در خصوص نقش خدمات اکوسیستم جنگل و توسعه کارآفرینی روستایی با آن در اقتصاد جوامع روستایی جنگل ضروری می ‎باشد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌‌بندی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌‌ و تهدید‌‌ جنگل‌‌های هیرکانی در ارتقاء اقتصادی جوامع روستایی حاشیه حنگل و ارائه راهکارهای عملیاتی در این زمینه با استفاده از روش پیمایش، مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه انجام گردید. جامعه آماری پژوهش متشکل از متخصصان و کارشناسان در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در سطح استانی و منطقه‌‌ای حوزه جنگل‌‌های هیرکانی بوده است. در این مطالعه جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه از تکنیک‌‌های SWARA و SWOT بهره گرفته شد و در ادامه جهت اولویت‌‌بندی راهبردها و راهکارها در زمینه ارتقای اقتصادی جوامع روستایی حاشیه جنگل از ماتریس برنامه‌‌ریزی راهبردی کمی (QSPM) استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج مدل SWOT، ۱۱ قوت، ۱۰ ضعف، ۱۰ فرصت و ۱۱ تهدید برای ارتقاء اقتصادی جوامع روستایی حاشیه جنگل هیرکانی شناسایی نمود. بر اساس نتایج مهم ترین نقاط قوت و ضعف جنگل‌‌های هیرکانی در ارتقای اقتصادی جوامع روستاییان حاشیه جنگل با توجه به امتیاز وزنی کسب‌‌شده در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی شامل افزایش تنوع فرصت‌‌های شغلی و بهره‌‌برداری بی‌‌رویه و تخریب منابع‌‌ جنگلی ناشی از وابستگی زیاد جوامع روستایی به اکوسیستم جنگل بوده است و در میان نقاط فرصت ایجاد اشتغال جوامع روستایی با توسعه فعالیت‌‌های مرتبط به جنگل و افزایش قیمت دارایی‌‌ها (زمین، ساختمان و ...) به‌‌دلیل برخورداری از چشم‌‌انداز جنگل بیشترین وزن را در بین سایر گویه‎ ها به‌‌خود اختصاص دادند. همچنین، از مهم ترین تهدیدهای نقش جنگل‌‌های هیرکانی در ارتقای اقتصادی جوامع روستایی حاشیه جنگل پیامدهای تخریب و تغییر کاربری اراضی جنگلی و ورود افراد سودجو به عرصه‌‌های جنگلی (برداشت غیرمجاز چوب‌‌های جنگلی (قاچاق)، قارچ، گیاهان دارویی ...) به ‎علت کسب بیشترین وزن را در بین سایر تهدیدها بوده است.
نتیجه‌گیری: با توجه به مجموع امتیازات محاسبه شده در مدل راهبردی، راهبردهای اتخاذشده در منطقه مورد مطالعه به راهبردهای «رقابتی» نزدیک می‌‌باشد و مسئولان ذیربط باید سعی کنند به‌‌سمت این راهبرد‌‌ها گام بردارند و با استفاده از نقاط قوت جنگل‌‌های هیرکانی در ارتقای اقتصادی جوامع روستایی حاشیه جنگل از فرصت‌های خارجی آن حداکثر استفاده را بنمایند. همچنین نتایج اجرای ماتریس QSPM نشان داد راهبردهای حمایت از پروژه‌‌های زراعت چوب و زنبورداری از طریق سیاست‌‌های یارانه‌‌ای، اعطای تسهیلات و وام‌‌های کم‌‌بهره؛ تلاش در جهت کاهش محرومیت‌‌ها و افزایش توسعه‌‌یافتگی اجتماعی و اقتصادی روستاهای حاشیه جنگل؛ معرفی جاذبه‌‌های گردشگری جنگل هیرکانی و توسعه طبیعت‌‌گردی، بوم‌‌گردی روستایی به روش‌‌های مختلف؛ و ارتقا آگاهی‌‌ها و فرهنگ محیط‌‌زیستی جوامع و توسعه  NGOها و نهادهای دوستدار طبیعت با کسب بیشترین امتیاز، اولویت اول تا چهارم را در بین سایر راهبردها به‌‌خود اختصاص دادند. لذا نتایج پژوهش بیانگر این موضوع است که کارآفرینی از طریق محصولات فرعی جنگل و گردشگری در عصر حاضر فرصت‌های جدیدی را برای افراد مستعد و علاقمند ایجاد می‎نماید تا درآمدشان را بهبود بخشیده، دارایی و سرمایه خود را افزایش داده و استاندارد زندگی در جوامع روستایی را در اقتصادی جدید در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط رشد دهند. لذا پیشنهاد می‎شود متخصصان به اهمیت کسب‌وکارهای روستایی از منظر ایجاد اشتغال با سرمایه نسبتاً کم و توسعه یک سرمایه‌گذاری مشترک توسط افرادی که مهارت‌های گوناگونی کسب می‌کنند، بنگرند زیرا این کسب‌وکارها به ایجاد تجارت‌های کوچک در یک جامعه، افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و پس‌انداز محلی و بهبود پایدار بهره‌وری از منابع محلی نیز منجر خواهد شد. همچنین، کارآفرینی روستایی و توسعه کسب‌‌‌و‌‌‌کارهای خرد با استفاده از محصولات فرعی جنگل، جاذبه‌‌های گردشگری، طبیعت‌‌گردی و بوم‌‌گردی در روستاهای حاشیه جنگل‌‌های هیرکانی به‌‌عنوان راهکاری مناسب جهت توانمندسازی و ظرفیت‌سازی مناطق روستایی حاشیه جنگل‌‌های هیرکانی در راستای تغییر الگوی زندگی کنونی؛ کاهش شکاف شهر و روستا؛ ایجاد برابری اقتصادی- اجتماعی؛ و توسعه و ارتقای اقتصادی جوامع روستایی حاشیه جنگل مدنظر قرار گیرد.

صفحه ۱ از ۱     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی می‌باشد.

طراحی و برنامه نویسی: یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Entreneurship and Agriculture

Designed & Developed by: Yektaweb