مقدمه و هدف: بر اساس اهداف توسعه پایدار، سیستم اجتماعی-اقتصادی جدیدی پدید آمده است که به اقتصاد اشتراکی معروف است. اقتصاد اشتراکی منابع را بین افراد به اشتراک می‌‌گذارد و به کاهش اثرات منفی محیطی و اجتماعی و کاهش هزینه‌‌ها کمک می‌‌کند. همچنین، بخش کشاورزی در ایران مستعد پایداری منفی است. از این‌‌رو، لازم است راهبردهایی جهت ترویج و اجرای اقتصاد اشتراکی در حوزه کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه به دنبال شناسایی و تحلیل موانع اجرای اقتصاد اشتراکی در حوزه کشاورزی در فلات مرکزی ایران است.
مواد و روش‌‌ها: روش پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی است. نمونه آماری این پژوهش ۱۵ نفر از خبرگان و کشاورزان نمونه حوزه کشاورزی اشتراکی در فلات مرکزی ایران می باشد که بر اساس نمونه‌‌گیری قضاوتی انتخاب شدند. در این پژوهش، ابتدا بر اساس مرور ادبیات تحقیق، موانع ایجاد مزارع اشتراکی شناسایی شدند. سپس بر اساس نظر خبرگان، موانع شناسایی شده بومی‌‌سازی و درخت تصمیم‌‌گیری تشکیل داده شد. در ادامه، ماتریس‌‌های مقایسه‌‌های زوجی در هر سطح درخت تصمیم‌‌گیری تشکیل شده و در نهایت اقدام به رتبه‌‌بندی و اولویت‌‌بندی موانع با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم‌‌افزار اکسپرت‌‌چویس گردید.
یافته‌‌ها: بر اساس نتایج پژوهش، موانع پیاده‌‌سازی مزارع اشتراکی در فلات مرکزی ایران به‌‌ترتیب در چهار گروه موانع اقتصادی، موانع اجتماعی، موانع فنی و موانع ذینفعان اولویت‌‌بندی شدند. همچنین براساس نتایج، به‌‌ترتیب هزینه سرمایه، کمبود مشوق‌‌ها، کمبود تمایل به تغییر، فقدان وجود فناوری و کمبود سکوهای ارتباطی مهمترین موانع فرعی پیاده‌‌سازی مزارع اشتراکی در فلات مرکزی ایران هستند.
نتیجه‌‌گیری: براساس نتایج پژوهش و اولویت‌‌بندی موانع اصلی و فرعی پیاده‌‌سازی مزارع اشتراکی، موانع اقتصادی و به‌‌طور خاص، هزینه سرمایه، مهمترین مانع پیاده‌‌سازی موفق مزارع اشتراکی در فلات مرکزی ایران است. از این رو، پیشنهاد می‌‌گردد، مدل‌‌های درآمدزایی و محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، قبل از شروع فرایند کشاورزی اشتراکی به‌‌دقت محاسبه و برآورد شود و برای شرکا تبیین گردید. همچنین، باتوجه به اهمیت مانع کمبود مشوق‌‌ها، پیشنهاد می‌‌گردد به‌‌منظور تروجی فرهنگ کشاورزی اشتراکی و پیاده‌‌سازی موفق آن، انگیزه‌‌های مادی (مانند حمایت‌‌های مالی و ارائه تسهیلات) و انگیزه‌‌های معنوی (مانند تقدیر از کسب‌‌و‌‌کارهای موفق کشاورزی اشتراکی و تقویت انگیزه‌‌های اجتماعی) بیشتر مورد توجه قرار گیرند.
