۴ نتیجه برای کشاورزان
حمیده ملک سعیدی، آرمان بخشی جهرمی، نوذر منفرد،
دوره ۵، شماره ۹ - ( ۱-۱۳۹۷ )
چکیده
تحقیق حاضر که از نوع پیمایش مقطعی است، با هدف بررسی دیدگاه کشاورزان دریافتکننده تسهیلات ارائه شده توسط بانک کشاورزی نسبت به کارآمد بودن خود در استفاده از این تسهیلات و عوامل اثرگذار بر آن انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل ۲۰۵ کشاورز بود که از طریق سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در طول سال ۱۳۹۱ برای اجرای پروژههای کشاورزی به بانک کشاورزی استان بوشهر معرفی و موفق به دریافت وام شده بودند. با استناد به جدول کرجسی و مورگان تعداد ۱۳۲ کشاورز به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. بر اساس نتایج مطالعه، بیشتر کشاورزانی که اقدام به دریافت وام نمودهاند، مسن، دارای سطح تحصیلات پایین و متأهل بودهاند. همچنین یافتهها نشان داد درصد اندکی از کشاورزان دریافتکننده تسهیلات، خود را کارآمد میدانند. بر اساس یافته های تحقیق، کشاورزان وامگیرندهای که خود را موفق و کارآمد توصیف میکنند از نظر متغیرهای چهارگانه سطح تحصیلات، میزان اراضی، ارتباط با کارشناسان و آشنایی با ارگانهای مختلف تفاوت آماری معنی داری با کشاورزانی که خود را ناکارآمد دانسته و احساس عدم موفقیت میکنند، دارند. بر اساس یافتههای حاصل از مطالعه، پیشنهادهای کاربردی جهت افزایش موفقیت و بهبود احساس خودکارآمدی کشاورزان ارائه گردیده است.
هادی مومنی هلالی، حسن صدیقی، محمد چیذری، عنایت عباسی،
دوره ۶، شماره ۱۲ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
کارآفرینی روستایی راهکار جدیدی در نظریههای توسعه برای توانمندسازی و ظرفیتسازی در مناطق روستایی در جهت تغییر الگوی زندگی کنونی به الگوی مطلوب و شایسته انسانی است. یکی از جلوههای کارآفرینی فعالیت چندگانه است. لذا این پژوهش با هدف تحلیل و تعمق در فعالیت چندگانه کشاورزان اجرا گردید. فعالیت چندگانه به عنوان ترکیب فعالیتهای کشاورزی و غیرکشاورزی که بهوسیله خانوار کشاورز اجرا میشود، تعریف شده است. بهعبارتی فعالیت چندگانه به این موضوع اشاره دارد که یک فرد (کشاورز) یا گروهی از افراد (کشاورزان) در فعالیتهای مختلف (کشاورزی و غیرکشاورزی) درگیر هستند. این نوع کشاورزان را کشاورزان چندکاره مینامند. بهطور کلی انواع کسب و کار در کنار فعالیت کشاورزی در سه بخش صنعتی، کشاورزی (خارج از فعالیت اصلی کشاورز) و خدماتی طبقهبندی میشوند. کشاورزان چندکاره شامل ۱- کشاورز به عنوان کشاورز؛ ۲- کشاورز به عنوان کارآفرین؛ ۳- کشاورز به عنوان پیمانکار و ۴- کارآفرین روستایی هستند. توسعه فعالیت چندگانه کشاورزان خردهپا به جهت ارتقاء یافتن استاندارهای زندگی، کاهش اختلاف درآمد شهر و روستا، کنترل فرآیند شهرنشینی، کاهش هزینه بازتولید اجتماعی بسیار حائز اهمیت است. لذا، توجه به فعالیت چندگانه کشاورزان گامی رو به جلو در جهت توسعه پایدار روستایی است.
طاهر عزیزی خالخیلی، فاطمه رزاقی بورخانی، معصومه خواستی، فاطمه فرهادی،
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
مقدمه و هدف: توسعه کسبوکار و اشتغالزایی یکی از نیازهای اساسی کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ایران است. یکی از زمینههای که با توجه به بازارهای رو به رشد جهانی و همچنین شرایط اقلیمی و منابع آب و خاک استان مازندران میتواند در زمینه توسعه و اشتغال زایی در مناطق روستایی استان تاثیرگذار بوده و به بهبود شرایط کمک کند، توسعه کشت گیاهان دارویی در مناطق مستعد استان است. این تحقیق با هدف بررسی و تبیین عوامل مرتبط با توسعه کشت گیاهان دارویی در استان مازندران از دیدگاه کارشناسان به منظور بهبود وضعیت اشتغال کشاورزان طراحی و اجرا شد.
مواد و روشها: این تحقیق با پارادایم کمی و از نوع توصیفی- همبستگی است و از فن پیمایش برای جمع آوری دادهها استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارشناسان مراکز جهاد کشاورزی دهستان در سطح شهرستانهای استان مازندران (۴۳۴ کارشناس) بودند. حجم نمونه مورد نیاز با استفاده از جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان تعیین شد و از روش نمونهگیری ساده تصادفی برای انتخاب نمونه ها بهره گرفته شد. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بود که روایی آن با کسب نظرات گروهی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی تایید گردید. پرسشنامه به صورت آنلاین و همین طور بخشی از آن به صورت چاپ شده برای کارشناسان انتخاب شده ارسال گردید و در نهایت ۱۶۶ پرسشنامه تکمیل شده جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. برای تعیین میزان نیاز و ضرورت توجه به هر کدام از عوامل مرتبط با توسعه کشت گیاهان دارویی و بهبود وضعیت اشتغال کشاورزان از الگوی نیازسنجی بوریچ استفاده شد.
یافتهها: بر اساس نتایج تحقیق از بین عوامل مرتبط با توسعه کشت گیاهان دارویی و بهبود وضعیت اشتغال کشاورزان در بُعد آموزش تولیدکنندگان اولویت اول میزان نیاز و ضرورت توجه به هر کدام از این عوامل از دیدگاه کارشناسان ارائه آموزش از طریق ایجاد مزارع الگویی مختص گیاهان داروئی بود. در بُعد عوامل نهادی و ساختاری از بین گویههای مورد بررسی اولویت اول میزان نیاز و ضرورت توجه از دیدگاه کارشناسان مربوط به گویه استانداردکردن بسته بندی تولیدات بود و گویه پرداخت تسهیلات مالی اعتباری با سود کم جهت به زیر کشت بردن گیاهان داروئی در مزارع در رتبه دوم جای گرفت.
نتیجهگیری: با توجه به نتایج تحقیق و در نظرگرفتن این نکته که اغلب کشاورزان استان با سن بالا و سنتی و ریسک گریز هستند ایجاد مزارع الگویی و مشاهده کردن امکان کشت و کار گیاهان دارویی و مزایای آن در شرایط منطقه به وسیله کشاورزان میتواند روی پذیرش و توسعه کشت گیاهان دارویی مؤثر باشد لذا، پیشنهاد میشود برنامه ریزان و سیاستگذاران سازمانهای متولی به خصوص جهاد کشاورزی ایجاد مزارع الگویی را در اولویت برنامههای خود قرار دهند. همچنین، ارائه تسهیلات و آموزش لازم به کشاورزان به وسیله نهادهای متولی مثل جهاد کشاورزی یا وزارت صنعت، معدن و تجارت که کشاورزان قادر باشند محصول تولیدی خود را با بسته بندی و ظاهر مناسب به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند میتواند روی فروش مناسب و درآمدزایی کشاورزان بسیار تأثیرگذار باشد.
فاطمه شفیعی، مهدیه اسماعیلی، مجتبی سوختانلو،
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۵-۱۴۰۳ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: امروزه گیاهان دارویی نقش حیاتی در سلامت، ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی دارند. علیرغم توجه به توسعه کشت گیاهان دارویی در استان مازندران در سالهای اخیر و به طبع آن ایجاد اشتغال در جوامع روستایی و کاهش مهاجرت، کشاورزان در مناطق روستایی با چالشهایی برای کشت این گیاهان و اشتغال در این حوزه مواجه هستند. همچنین، شاخص نرخ بیکاری در شهرستان سوادکوه شمالی در مقایسه با کشور و استان دارای مقدار بیشتری است. از طرفی، مطالعات محدودی در خصوص چالشها و موانع اشتغال در حوزه گیاهان دارویی از منظر کشاورزان به عنوان مهمترین کنشگران بخش کشاورزی و اصلاح الگوی کشت انجام شده است. از این رو، هدف این پژوهش واکاوی چالشها و موانع اشتغال در حوزه گیاهان دارویی در شهرستان سوادکوه شمالی استان مازندران از دیدگاه کشاورزان بود.
مواد و روشها: . این تحقیق از نوع پیمایشی- اکتشافی با رویکرد کمی بود و جامعه آماری آن را کل کشاورزان (زارع و باغ دار) شهرستان سوادکوه شمالی استان مازندران به تعداد ۱۱۶۸ نفر تشکیل دادند که ۱۷۵ نفر از آنها با استفاده از فرمول دانیل و به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامهای محققساخته بود که روایی محتوایی آن توسط گروهی از متخصصان و صاحبنظران حوزه گیاهان دارویی و ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران تأیید شد و برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای عناصر چالشها و موانع (۰/۷تا ۰/۹) مناسب بود. برای تحلیل دادهها از نرم افزار V۲۶ SPSS بهره گرفته شد.
یافتهها: یافتهها در بخش آمار توصیفی نشان داد که بیشتر کشاورزان مورد مطالعه (۶۴/۶ درصد) مرد و متوسط سن آنها ۴۲ سال بود. سطح تحصیلات ۳۷/۱ درصد آنها کارشناسی بود و پیشه اصلی بیش از نیمی (۶۴/۶ درصد) از پاسخگویان کشاورزی بوده است. همچنین، بر اساس یافتههای تحقیق ۴۸ درصد از آنها گیاه دارویی به لیمو را کشت میکردند. بر اساس یافتههای تحلیل عاملی اکتشافی، چالشها و موانع پیش روی کشاورزان در فرآیند اشتغال و تولید گیاهان دارویی به ترتیب در چهار دسته از عوامل مهارتی- لجستیکی (۱۷/۷۴۹ درصد)، (مشکلات مرحله برداشت و پسبرداشت: عدم وجود انبارهای بهداشتی و مناسب برای گیاهان دارویی برداشتشده، خسارت به محصول با نحوه غیراصولی برداشت آن و نبود ماشینآلات برداشت گیاهان دارویی در منطقه، عوامل ترویجی- زیرساختی (۱۷/۴۹۳ درصد) (مشکلات مرحله کاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت: عدم توجه به ظرفیتهای کشت گیاهان دارویی در منطقه توسط سیاستگذاران، عدم وجود کارشناسان و متخصصان گیاهان دارویی در اداره جهاد کشاورزی شهرستان، فقدان مزارع الگویی مختص گیاهان دارویی در منطقه، عدم برگزاری آموزشها و کلاسهای ترویجی به طریق مدرسه در مزرعه کشاورز، نبود مکانیزاسیون مناسب در زمینه کاشت، داشت، برداشت و فرآوری گیاهان دارویی)، عوامل صنایع تبدیلی- بازاریابی (۱۶/۷۳۵ درصد) (مشکلات پس از برداشت: خام فروشی و عدم فرآوری تولیدات گیاهان دارویی، عدم وجود شرکتهای بستهبندی گیاهان دارویی در منطقه، مشکل ارسال خام گیاهان دارویی به شهرستانهای دیگر، استفاده سنتی (بدون فرآوری) از بیشتر گیاهان دارویی منطقه و عدم وجود بازار خارجی و صادرات محصولات گیاهان دارویی) و عوامل اطلاعاتی و دانش فنی (۱۰/۹۸۳ درصد) (مشکلات مرحله داشت: دانش ناکافی متخصصان و کشاورزان منطقه در کنترل غیرشیمیایی علفهای هرز و بیماریهای گیاهان دارویی و عدم آشنایی کشاورزان منطقه با نیازیهای آبی گیاهان دارویی) دستهبندی شدند.
نتیجهگیری: با توجه به نتایج میتوان بیان کرد که عمدهترین چالشهای کشاورزان برای اشتغال در حوزه گیاهان دارویی مشکلات مهارتی و لجستیکی، ترویجی و زیرساختی و صنایع تبدیلی و بازاریابی این گیاهان بوده است. بنابراین، پیشنهاد میشود که از طریق برگزاری کلاسهای آموزشی- ترویجی مهارتهای برداشت گیاهان دارویی به کشاورزان و جوانان روستایی منطقه آموزش داده شود. همچنین، پیشنهاد میشود سیاستگذاران، مجریان و برنامهریزان با توجه به شرایط استان و قابلیتهای شهرستان سوادکوه شمالی در تولید گیاهان دارویی و ایجاد اشتغال در مناطق روستایی که از طریق کشت این گیاهان حاصل میشود، توجه بیشتری کنند. در این بین نیاز به توجه و اهمیت بیشتر به رشته گیاهان دارویی و به تبع آن دانشجویان و دانشآموختگان آن در دانشگاههای سطح منطقه و استان مازندران باید مدنظر قرار گیرد. آموزشها نیز باید با بهرهگیری از روشهای ترویجی مناسب مثل نمایشهای نتیجهای و طریقهای، سایت الگویی و برگزاری مدرسه مزرعه کشاورز (FFS) به شکل عملی و انفرادی یا گروهی صورت گیرد. به علاوه، امکان در دسترس قرارگرفتن ادوات و مکانیزاسیون مناسب در تمامی مراحل تولید گیاهان دارویی برای کشاورزان منطقه فراهم شود. ایجاد صنایع فرآوری و بستهبندی با اعطای تسهیلات کم بهره و بلندمدت در منطقه، توانمندکردن کشاورزان به لحاظ دانشی و مهارتی در خصوص بازاریابی و فرآوری محصولات گیاهان دارویی، ایجاد بازارهای دائمی و فصلی فروش مستقیم، خرید تضمینی تولیدات و تسهیل ارسال درون کشوری به استانهای مختلف، توجه به صادرات و رفع موانع صادرات بینالمللی نتیجه و پیشنهاد بعدی این تحقیق است. در نهایت نیز، بازنگری لازم در دورههای آموزشی کارشناسان اداره جهاد کشاورزی شهرستان و منطقه و همچنین دانشجویان کشاورزی صورت گیرد و آموزشها از ارائه نظری مباحث، اطلاعات و دانش به فعالیتهای عملی و اجرایی که سبب کسب تجربه بیشتر میشود، تغییر یابند.