دوره 12، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1404 )                   جلد 12 شماره 1 صفحات 88-73 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Jahani M, Fatemi M. (2025). A Causal-Comparative Analysis of Agricultural and Non-Agricultural Knowledge-Based Companies in Sistan and Baluchistan Province Regarding Their Intention to Use E-Commerce. J Entrepreneurial Strategies Agric. 12(1), 73-88. doi:10.61186/jea.2024.421
URL: http://jea.sanru.ac.ir/article-1-421-fa.html
جهانی مهسا، فاطمی مهسا.(1404). واکاوی علّی-مقایسه‌ای شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی و غیر کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در تمایل به استفاده از تجارت الکترونیک راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی 12 (1) :88-73 10.61186/jea.2024.421

URL: http://jea.sanru.ac.ir/article-1-421-fa.html


1- بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده:   (1438 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: در دهه‌های اخیر، گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات تحولی بنیادین در سبک زندگی و روابط اقتصادی در سطح جهانی ایجاد کرده است و زمینه‌ساز شکل‌گیری کسب‌وکارهای نوین، به‌ویژه تجارت الکترونیکی شده است. در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، توسعه کشاورزی با چالش‌هایی مانند پایین‌بودن بهره‌وری و استفاده محدود از فناوری‌های نوین مواجه است. در این میان، به‌کارگیری فناوری‌های نوین، به‌ویژه ابزارهای دیجیتال و اینترنت، به عنوان ضرورتی راهبردی برای افزایش کارایی و رقابت‌پذیری در بخش کشاورزی مطرح است. بخش کشاورزی ایران به لحاظ نقش اقتصادی و اجتماعی نیازمند بهره‌گیری از نوآوری‌هایی مانند تجارت الکترونیک است. هدف این پژوهش، مقایسه میزان تمایل به راه‌اندازی کسب‌وکارهای الکترونیک میان اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی و غیر کشاورزی در پارک علم و فناوری استان سیستان و بلوچستان است.
مواد و روشها: این پژوهش کمّی و علّی-مقایسه‌ای با استفاده از روش پیمایش انجام شد. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 162 نفر شامل 80 نفر از اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی و 82 نفر از اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان غیرکشاورزی در استان سیستان و بلوچستان بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده انتخاب شدند. با توجه به محدودیت تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی در این استان (100 عضو فعال در حوزه کشاورزی)، ابتدا طبق روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 80 نفر از اعضای شرکت‌های کشاورزی، انتخاب شدند و سپس از طبقه دیگر مدنظر پژوهش نیز، معادل طبقه کشاورزی، تعدادی تقریباً مساوی معادل 82 نفر به ‎طور تصادفی انتخاب شدند و جمع کل نمونه نیز 162 نفر به‌دست آمد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط اساتید بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز تأیید شد. به‎ منظور پایایی پژوهش، یک مطالعه راهنما در نمونه 30 نفره خارج از نمونه اصلی، از اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان پارک علم و فناوری استان فارس انجام شد. ضرایب آلفای کرونباخ متغیرهای پژوهش در طیف 0/70 تا 0/96 با استفاده از نرم‌افزار SPSS 26 محاسبه شدند که مقادیر قابل‎ قبولی از نظر آماری هستند. داده‌های اصلی پژوهش نیز با نرم‌افزارهای SPSS 26 و AMOS 24 و با به‌کارگیری از آمار توصیفی و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: نتایج تحلیل مسیر در گروه شرکت‌های کشاورزی نشان دادند که متغیر بستر بازاریابی دیجیتال (0/098) به‎ عنوان متغیر مستقل و متغیرهای سودمندی درک‌شده (0/057)، هنجارهای ذهنی (0/054) و نگرش نسبت به تجارت الکترونیک (0/101) به‎ عنوان متغیرهای میانجی بر تمایل افراد به راه‌اندازی تجارت الکترونیک مؤثر بودند. متغیر بستر بازاریابی دیجیتال (0/151) به‌صورت غیرمستقیم نیز بر تمایل به راه‌اندازی تجارت الکترونیک در شرکت‌های کشاورزی اثر می‌گذارد. طبق نتایج تحلیل مسیر در گروه شرکت‌های غیرکشاورزی، متغیرهای سواد رایانه و اینترنت (0/070)، حمایت دولتی و قانونی (0/064) و بستر بازاریابی دیجیتال (0/081) به‎ عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای سودمندی درک‌شده (0/093) و نگرش به تجارت الکترونیک (0/115) به ‎عنوان متغیرهای میانجی بر تمایل افراد به راه‌اندازی تجارت الکترونیک مؤثر هستند. همچنین، متغیرهای سواد رایانه و اینترنت (0/221)، حمایت دولتی و قانونی (0/115) و متغیر بستر بازاریابی دیجیتال (0/136) از طریق متغیرهای میانجی به ‎صورت غیر مستقیم بر تمایل به راه‌اندازی کسب‌وکار الکترونیک در شرکت‌های غیرکشاورزی اثر می‌گذارند.
نتیجهگیری: بر اساس مدل‌های علّی مربوط به شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی و غیرکشاورزی، متغیرهای سودمندی درک‌شده، نگرش نسبت به تجارت الکترونیک و بستر بازاریابی دیجیتال بر هر دو گروه تأثیر مستقیم دارند. در شرکت‌های غیر کشاورزی، متغیرهای سواد رایانه و اینترنت و حمایت دولتی و قانونی و در شرکت‌های‌ کشاورزی متغیر هنجارهای ذهنی مستقیماً بر تمایل به راه‌اندازی تجارت الکترونیک تأثیر می‌گذارند. افزایش آگاهی و سواد افراد از رایانه و اینترنت و فراهم کردن بستر بازارهای دیجیتال باعث افزایش درک آسان بودن کسب‌وکارهای الکترونیک و افزایش تمایل به راه‌اندازی این کسب ‌و کارها می‌شود. متغیر حمایت دولتی و قانونی از طریق تأثیر بر نگرش افراد سبب افزایش تمایل به راه‌اندازی کسب‌وکارهای الکترونیک می‌شود. افزایش حمایت و پشتیبانی قانونی و دولتی از کسب‌وکارهای الکترونیک تأثیر مثبتی بر نگرش افراد به این نوع کسب‌ و کارها و در ادامه افزایش تمایل به راه‌اندازی آن‌ها دارد. به ‎‎طور کلی، سواد رایانه و اینترنت، بستر بازازیابی دیجیتال و حمایت دولتی و قانونی دارای بیشترین اثرات و از جمله پرتکرارترین مسیرها در مدل تشخیص داده شدند که هم به‌طور مستقیم و هم به‌طور غیر مستقیم بر تمایل به ‌راه‌اندازی کسب‌وکارهای الکترونیک در شرکت‌های غیر کشاورزی تأثیر داشتند. در مقابل، مدل علّی شرکت‌های کشاورزی مدلی ساده‌تر از نظر مسیرهای تأثیرگذاری بر تمایل به راه‌اندازی کسب‌وکار الکترونیک در مقایسه با مدل علّی غیرکشاورزی بود. تأثیرگذاری بستر بازاریابی دیجیتال در هر دو مدل کشاورزی و غیرکشاورزی نشان‌دهنده اهمیت این بازارها در دنیای امروز برای صاحبان کسب‌وکارها است. توجه بیشتر و فراهم کردن شرایط مناسب برای استفاده از این بازارها سبب افزایش کسب‌ و کارها به راه‌اندازی تجارت الکترونیک می‌شود. از جمله مهم‌ترین توصیه‌های این مطالعه در راستای افزایش تمایل به تجارت الکترونیک در شرکت‌های کشاورزی، می‌توان به برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای ارتقای آگاهی درباره مزایای تجارت الکترونیک، بهره‌گیری از ظرفیت‌های محلی بازار دیجیتال در حوزه محصولات زراعی، باغی و دامی، و همچنین ترویج هنجارهای اجتماعی مؤثر بر پذیرش فناوری اشاره کرد. در مقابل، برای شرکت‌های غیر کشاورزی، تمرکز بر ارائه آموزش‌های تخصصی در زمینه مهارت‌های رایانه و اینترنت، ایجاد بسترهای دیجیتال استاندارد مانند سامانه‌های فروش آنلاین، اپلیکیشن‌های بازاریابی محصولات، درگاه‌های پرداخت امن، سیستم‌های رهگیری سفارش و پلتفرم‌های ارتباط مستقیم با مشتری، و گسترش حمایت‌های قانونی و مالی از کسب‌وکارهای آنلاین می‌توانند نقش کلیدی در افزایش تمایل به راه‌اندازی کسب‌ و کار الکترونیک ایفا کنند.

 
متن کامل [PDF 2070 kb]   (621 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: کارآفرینی در کشاورزی
دریافت: 1403/5/27 | پذیرش: 1403/9/7

فهرست منابع
1. Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T [DOI:10.1016/0749-5978(91)90020- T]
2. Alizadeh, T., Abbasi, M., Heshmatnejad, A., & Amiri, N. (2016). The role of e-commerce in knowledge-based companies. National Conference of Knowledge-based Companies, Opportunities and Challenges and its Role on Country Development. Payam-e-Noor University: Chabahar (8th of March). [In Persian]
3. Allahdadi, M., Tajzadeh-Namin, A., Irandoost, M., & Soltanpanah, H. (2018). Designing an entrepreneurial digital marketing ecosystem for online retailers of Iran. Consumer Behavior Studies Journal, 5(2), 135-154. [In Persian]
4. Badizadeh, A., & Ershad, S. (2016). The effect of strategic value of e-commerce on its adoption in small and medium companies of food industry in Qazvin. Journal of Development and Evolution Management, 25, 71-78. [In Persian]
5. Badzaban, F., Rezaei-Moghaddam, K., & Fatemi, M. (2020). Entrepreneurship in small and medium-sized enterprises of rural women of Fars province: Application of lifespan resilience scale-business (LRS-B). Journal of Entrepreneurial Strategies in Agriculture, 7(13), 12-23. Doi:10.52547/jea.7.13.12. [In Persian] [DOI:10.52547/jea.7.13.12]
6. Barani, A., & Keshtegar, A. (2019). Factors affecting the development of commercializing of knowledge-based companies. National Conference of Economic, Development Management and Entrepreneurship with the Approach of Supporting Iranian Goods. Industrial Management: Sistan and Baluchestan, (2nd of May). [In Persian]
7. Beyari, H. (2021). Recent e-commerce trends and learnings for e-commerce system development from a quality perspective. Quality Research, 13(3), 797-810. Doi:10.24874/IHQR15.03-07. [DOI:10.24874/IJQR15.03-07]
8. Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340. [DOI:10.2307/249008]
9. Fahimi, M. (2004). Information technology, New approach to employment. Tadbir, 132, 47-51.
10. Fatemi, M., & Atefatdoost, A. (2020). The alternative model to predict adoption behavior of agricultural technologies. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 19(6), 383-390. [DOI:10.1016/j.jssas.2020.04.003]
11. Fatemi, M., Rezaei-Moghaddam, K., Karami. E., Hayati, D., & Wackernagel, M. (2021). An integrated approach of Ecological Footprint (EF) and Analytical Hierarchy Process (AHP) in human ecology: A base for planning toward sustainability. PLOS ONE, 16(4), 1-31. Doi: 10.1371/journal.pone.0250167. [DOI:10.1371/journal.pone.0250167]
12. Haddadian, A., Baskabadi, A., & Bagheriyeh-Mashhadi, A. (2016). Influencing factors of intention to use of e-commerce among the custemers of Foolad industry. Third International Conference of Management and Economic, Mashhad (10th of November). [In Persian]
13. Holdsworth, S., Sandri, O., Thomas, I., Wong, P., & Chester, A. (2019). The assessment of graduate sustainability attributes in the workplace: Potential adavantages of using the theory of planned behaviour (TPB). Journal of Cleaner Production, 238, 2-16. [DOI:10.1016/j.jclepro.2019.117929]
14. Isaac, O., Aldholay, A., Abdullah, Z., & Ramayah, T. (2019). Online learning usage within Yemeni higher education: The role of compatibility and task- technology fit as mediating variables in the is success model. Computers & Educaton, 136, 113-129. Doi: 10.1016/j.compedu.2019.02.012 [DOI:10.1016/j.compedu.2019.02.012]
15. Jamshidi, M. J, Azmand, S., & Karimi, S. (2022). Eplain and design the model of commercialization of services provided by e-commerce businesses. Science and Technology Policy Letters, 11(2), 44-56. DOR: 20.1001.1.24767220.1401.12.1.2.7. [In Persian]
16. Kabo-Bah, J. B. W., & Bannor, R. K. (2025). E-commerce among grain traders and its impact on marketing. Sustainable Technology and Entrepreneurship, 4(1), 100090. [DOI:10.1016/j.stae.2024.100090]
17. Karami, O., Rezaei-Moghaddam, K., Fatemi, M., & Badzaban, F. (2021). Comparison of marketing activities among the rural women of Omid entrepreneurship fund and agricultural development specialized holding companies in Fars province. Journal of Entrepreneurial Strategies in Agriculture, 7(14), 57-66. Doi: 10.52547/jea.7.14.57. [In Persian] [DOI:10.52547/jea.7.14.57]
18. Khani-Jazni, J. (2007). Electronic commerce. Management, 7(25), 67-85. [In Persian]
19. Knauder, H., & Koschmieder, C. (2019). Individualized student support in primary school teaching: A review of influencing factors using the theory of planned behavior (TPB). Teching and Teacher Education, 77, 66-76. Doi: 10.1016/j.tate.2018.09.012 [DOI:10.1016/j.tate.2018.09.012]
20. Kraus, S., Durst, S., Ferreira, J. J. Veiga, P., Kailer, N., & Weinmann, A. (2022). Digital transformation in business and management research: An overview of the current status quo. International Journal of Information Management, 63, 102466. [DOI:10.1016/j.ijinfomgt.2021.102466]
21. Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610. [DOI:10.1177/001316447003000308]
22. Lili, D., Ying, Y., Qiuhui, H., & Mengxi, L. (2021). Residents' acceptance of using desalinsted water in China based on the theory of planned behavior (TPB). Marine Policy, 123. Doi: 10.1016/j.marpol.2020.104293 [DOI:10.1016/j.marpol.2020.104293]
23. Nasco, S. A., Grandon-Toledo, E., & Maykytyn-Jr., P. (2008). Predicting electronic commerce adoption in Chilean SMEs. Journal of Business Research, 61(6), 697-705. Doi: 10.1016/j.jbusres.2007.06.047 [DOI:10.1016/j.jbusres.2007.06.047]
24. Nazir, M. A., & Roomi, M. A. (2020). Barriers to adopting electronic commerce for small and medium-sized enterprises in emerging economies. EMAJ Emerging Markets, 10(2), 43-55. Doi:10.5195/emaj.2020.203. [DOI:10.5195/emaj.2020.203]
25. Rezaei-Moghaddam, K,. & Salehi,. S. (2010). Agricultural specialists intention toward precision agriculture technologies: Integrating innovation characteristics to technology acceptance model. African Journal of Agricultural, 5(11), 1191-1199.
26. Rezaei-Moghaddam, K., Vatankhah, N., & Ajili, A. (2020). Adoption of pro-environmental behaviors among farmers: Application of Value-Belief-Norm Theory. Chemical and Biological Technologies in Agriculture, 7(7), 1-15. [DOI:10.1186/s40538-019-0174-z]
27. Saadi, H., Hajihashemi, Z., & Sanayeie, A. (2018). Adoption of e-commerce among commercial enterprises of agriculture (The case of agricultural productive cooperatives). Extension Research and Agricultural Education, 11(2), 17-28. [In Persian]
28. Sadr-Dashtaki, S. Z., & Fatemi, M. (2023). Determining the obstacles and inhibitors of agricultural business development of the Omid entrepreneurship fund. Journal of Entrepreneurial Strategies in Agriculture, 10(1), 118-131. Doi: 10.61186/jea.10.19.118. [In Persian] [DOI:10.61186/jea.10.19.118]
29. Samiee, S., & Rezaei-Moghaddam, K. (2017). The proposed alternative model to predict adoption of innovations: The case of no-tillage technology in Iran. Journal of the Saudi Society of Agricultural Science, 16, 270-279. [DOI:10.1016/j.jssas.2015.09.002]
30. Shaafieii Shibdeh, F., Nejati, M., & Bahmani, M. (2022). Investigating the effect of effective factors on e-commerce diffusion: Case study of Iran's major trading partners. Journal of Development and Capital, 7(2), 202-225. Doi: 10.22103/jdc.2021.18027.1150. [In Persian]
31. Svobodová, Z., & Rajchlová, J. (2020). Strategic behavior of e-commerce businesses in online industry of electronics from a customer perspective. Administrative Sciences, 10(4), 78. [DOI:10.3390/admsci10040078]
32. Tohidyan far, S., & Rezaei-Moghaddam, K. (2017). Determinants of Iranian agricultural consultants' intentions toward precision agriculture: Integrating innovativeness to the technology acceptance model. Journal of the Saudi Society of Agricultural Science, 16, 280-286. [DOI:10.1016/j.jssas.2015.09.003]
33. Wang, H., Lou, W., & Yu. X. (2022). Exploring the role of IoT in project management based on task- technology fit midel (TTF). Procedia Computer Science, 199, 1052-1059. Doi: 10.1016/j.procs.2022.01.133 [DOI:10.1016/j.procs.2022.01.133]
34. Wu, B., & Chen, X. (2016). Continuance intention to use MOOCs: Integrating the Technology Acceptance Model (TAM) and task technology fiit (TTF) model. Computers in Juman Behavior, 67, 221-232. Doi: 10.1016/j.chb.2016.10.028 [DOI:10.1016/j.chb.2016.10.028]
35. Yazdani-Zangeneh, M., & Khosravipoor, B. (2010). Influencing factors of e-commerce adoption from small and medium-sized enterprises of agriculture. Technology Growth, 7(25), 59-64. [In Persian]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی می‌باشد.

طراحی و برنامه نویسی: یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Entreneurship and Agriculture

Designed & Developed by: Yektaweb